Oktyabrın 1-də "Tesla"nın baş direktoru (CEO) İlon Maskın sərvəti 500 milyard dollar çatıb və bu, tarixdə bir ilkdir. "Reuters" yazır ki, bunun səbəbi "Tesla" elektromobil şirkətinin səhmlərinin yenidən bahalaşması, Maskın digər texnoloji startaplarının dəyərinin də bu il ərzində kəskin artmasıdır.

"Forbes" Milyarderlər İndeksi Maskın sərvətinin ötən gün 500.1 milyard dollara çatdığını yazıb.

Mask sentyabrın 15-də "Tesla"da 12.4 faizdən çox paya sahib idi. Şirkətin səhmləri bu il 14 faizdən çox artıb. Oktyabrın 1-də isə səhmlər 3.3 faiz bahalaşaraq Maskın sərvətini 6 milyard dollardan çox artırıb.

Daha bir amil Maskın iyundan Ağ evdəki işindən ayrılması, biznesinə qayıtmasıdır. O, iyunadək Ağ evin Hökumətin Effektivliyinin Artırılması Departamentinə (DOGE) başçılıq edib.

Maskın xAI süni intellekt startapı və "SpaceX" raket şirkəti də bu il dəyərini artırıb. İyulda xAI-nin dəyəri 75 milyard dollar olub. CNBC sentyabrda bildirib ki, şirkət yeni vəsait cəlb etməklə dəyərini 200 milyard dollara yüksəltməyi planlaşdırır. Amma Mask heç bir maliyyələşmə aparılmadığını deyib.

"Bloomberg" iyulda yazıb ki, "SpaceX" şirkətin dəyərini təxminən 400 milyard dollara çatdırmaq üçün yeni vəsait toplama, səhmdar paylarının satışı planları üzərində işləyir.

"Forbes" siyahısında Maskdan sonra ikinci yerdə "Oracle" şirkətinin qurucusu Lerri Ellison qərarlaşıb. Oktyabrın 1-də onun sərvəti 350.7 milyard dollar olub.

ABŞ Ukraynaya Rusiya ərazisinin dərinliyindəki enerji obyektlərinə zərbələr endirmək üçün gərəkən kəşfiyyat bilgiləri verəcək. Bu haqda "The Wall Street Journal" qəzeti ABŞ rəsmilərinə istinadən xəbər verir. Qəzetin məlumatına görə, müvafiq göstərişi ABŞ prezidenti Donald Tramp verib.

"Reuters" də ABŞ-nin iki rəsmisinə istinadla oxşar məlumat yayıb.

WSJ qeyd edir ki, Tramp administrasiyası indiyədək Ukraynaya sərhəddən uzaqda yerləşən Rusiya obyektləri barədə kəşfiyyat məlumatı vermirdi. İndi isə Vaşinqton Avropadakı müttəfiqlərini də Rusiya neft emalı zavodları, boru kəmərləri, digər enerji infrastrukturu komponentləri ilə bağlı bilgiləri Ukrayna ilə bölüşməyə çağırıb. Ukrayna isə bu obyektləri mümkün hədəflər kimi nəzərdən keçirir.

Ağ ev Ukraynaya müxtəlif ortamənzilli qanadlı raketlərin, "Tomahawk" və "Barracuda"nın tədarükü ideyasını da müzakirə edir.

Analitiklərin fikrincə, Kiyevlə kəşfiyyat bilgiləri paylaşımını genişləndirməklə Tramp Ukraynaya dəstəyini artırmasına dair mühüm siqnal verir. Trampın atəşkəsə yönəlik cəhdləri alınmayıb. Avqustun sonunda isə Ağ ev Ukraynaya 500 kilometrədək məsafəni vura bilən yeni tip hava-yer raketlərinin tədarükünü təsdiqləyib.

"Reuters" Ağ evdən, Ukraynanın BMT-dəki missiyasından şərh ala bilmədiyini yazır. Rusiyanın BMT-dəki missiyası isə şərh verməkdən imtina edib.

Futbol üzrə Azərbaycan çempionu "Qarabağ" klubu bu gün, oktyabrın 1-də UEFA Çempionlar Liqasının Liqa mərhələsində növbəti qələbəsini qazanıb. Qurban Qurbanovun kollektivi Bakıda "Kopenhagen"i məğlub edib.

Azarkeşlər iki qola şahidlik ediblər. Görüş "Qarabağ"ın 2:0 hesablı qələbəsi ilə başa çatıb.

"Qarabağ" birinci turda səfərdə "Benfika"ya qalib gəlmişdi - 3:2.

Bununla da Ağdam təmsilçiləri 6 xala yiyələnib.

17 sentyabr

'Benfika'nın baş məşqçisi 'Qarabağ'a məğlubiyyətdən sonra istefaya göndərilib

"Benfika" klubu UEFA Çempionlar Liqasının əsas mərhələsinin "Qarabağ"a uduzduqları ilk oyunundan sonra baş məşqçisi Brunu Laje ilə yollarını ayırıb.

Bu barədə Lissabon təmsilçisinin prezidenti Ruy Koşta açıqlama verib.

O, bunun üçün təəssüfləndiyini bildirib.

Funksioner həftəsonunadək yeni baş məşqçinin təyin ediləcəyini sözlərinə əlavə edib.

"Qarabağ" səfərdə rəqibini 3:2 hesabı ilə üstələyib.

16 sentyabr

Çempionlar Liqası: 'Qarabağ' səfərdə 'Benfika'nı məğlub edib

Ağdamın "Qarabağ" klubu səfərdə "Benfika"nı məğlub edib.
Qurban Qurbanovun yetirmələri ilkin olaraq hesabda 2:0 geri düşsə də, 90 dəqiqənin sonuna qədər geridönüş etməyi bacarıb - 2:3.

Ev sahiblərinin heyətində qolları Entso Barrenetsea və Vangelis Pavlidis vurub.

"Qarabağ"ın heyətində isə Leandro Andrade, Kamilo Duran və Aleksey Kaşuk fərqlənib.

Azərbaycan çempionu tarixində ikinci dəfə idi ki, UEFA Çempionlar Liqasında Liqa mərhələsinə vəsiqə qazanmışdı.8 il əvvəl həmin mərhələdə “Qarabğ” yalnız iki xal qazanmışdı. Bu dəfə isə Ağdam təmsilçiləri ilk görüşündəcə 3 xala yiyələnib Bu mərhələdə “Qarabağ”ı daha 7 oyun gözləyir. Azərbaycan çempionunun sonrakı rəqibləri "Liverpul" (İngiltərə), "Napoli" (İtaliya), "Atletik" (İspaniya), "Çelsi" (İngiltərə), "Ayntraxt" (Almaniya), "Ayaks" (Niderland) və "Kopenhagen"dir (Danimarka).

Final uğrunda ümumilikdə 36 klub mübarizə aparır. Səkkiz oyunun nəticələrinə görə 36 klub arasında 1-8 yerləri tutan komandalar növbəti mərhələyə birbaşa vəsiqə qazanacaqlar. 9-24 yerlər arası qərarlaşan klublar isə püşkdən asılı olaraq bir görüşlük oyunlar keçirəcəklər. Qalib səkkiz klub da ilk səkkiz yeri tutan komandalara qatılacaq.

25-36 yerləri tutan klublar isə mübarizəni dayandırmış olacaqlar.

İbrahim Ləmbəranskinin prokurorluqda qulluq keçməsinə xitam verilib. Bu barədə bu gün, oktyabrın 1-də Baş Prokurorluğun Mətbuat xidmətindən bildirilib.

Vurğulanıb ki, İ.Ləmbəranskinin öz arzusuna əsasən bu il sentyabrın 10-dan prokurorluq orqanlarında qulluq keçməsinə xitam verilib.

Elə bu gün, ölkənin yerli saytları məlumat yaymışdı ki, Sabunçu rayonunun sabiq prokuroru İ.Ləmbəranski Strateji Obyektlərin Mühafizəsi Dövlət Agentliyinin rəisinin müşaviri vəzifəsinə təyin edilib. Bu məlumatı nə onun özündən, nə də sözügedən qurumdan dəqiqləşdirmək mümkün olub.

Yerli media onun bu ilin iyununda Sabunçu rayon prokuroru vəzifəsindən azad edilərək sərəncama götürüldüyü haqda da məlumat yaymışdı.

1972-ci il təvəllüdlü İ.Ləmbəranski 1995-ci ildən prokurorluq orqanında çalışıb. Baş Prokurorluğunun Ağır Cinayətlərə Dair İşlər üzrə İstintaq İdarəsinin xüsusilə mühüm işlər üzrə böyük müstəntiqi, Bakı şəhər Pirallahı rayon prokuroru vəzifələrini də tutub.

İ.Ləmbəranskininadı bir sıra siyasi məhbus sayılan şəxslərin istintaqında keçib. O, 2012-ci ildə Quba rayonunda baş verən etirazlara görə həbs edilənlərin, habelə müxalif "NİDA" Vətəndaş Hərəkatının bəzi fəalları, hüquq müdafiəçisi Leyla Yunus və jurnalist Rauf Mirqədirovun istintaqına da rəhbərlik edib.

Bir sıra yerli və beynəlxalq hüquq müdafiə təşkilatları həmin istintaq işləri ilə bağlı tənqidlər səsləndiriblər, həbs edilənləri siyasi məhbus sayıblar. Hərçənd rəsmilər ölkədə siyasi məhbusların olması ilə bağlı fikirləri qəbul etmirlər.

Milli Məclisin Kürdəmirdən olan deputatı Əminə Ağazadə İ.Ləmbəranskinin xanımıdır.

İranda casusluğa, İsrail və ABŞ ilə əməkdaşlığa görə cəzalar sərtləşdirilib. Bunu ölkədə güclü təsirə malik Mühafizə Şurası təsdiqləyib. Bir neçə gün öncə isə BMT-nin insan haqları üzrə ekspertləri İranda edamların "dramatik şəkildə" artmasını” pisləmişdilər.

Mühafizə Şurası İran Konstitusiyasına ali nəzarət orqanıdır. Qurumun sözçüsü oktyabrın 1-də deyib ki, parlamentlə aylardır davam edən müzakirələrdən sonra qərar qəbul edilib.

Sentyabrın 29-da BMT-nin yaydığı hesabatda deyilir ki, İranda bu ilin əvvəlindən mindən çox insan edam olunub. "Amnesty International" bunu son 15 ilin ən yüksək göstəricisi kimi qiymətləndirib.

Hesabata görə, bu il casusluq ittihamı ilə 10 nəfər edam edilib. Onların 8-i iyunun 13-dən sonra, yəni İsrailin İrana qarşı 12 günlük hərbi əməliyyata başlamasından sonra gerçəkləşib. Hesabat yayılandan sonra İran İsrail üçün casusluqda günahlandırdığı daha bir şəxsi edam edib.

İslam respublikasının əsl niyyəti

Nobel Sülh Mükafatı laureatı Şirin Ebadi bildirib ki, hakimiyyətin əsas məqsədi İslam respublikasının "zorakı" simasını göstərməkdir.

"Onlar ictimaiyyəti qorxutmaq istəyirlər ki, siyasi quruluşun zəifliyindən istifadə edib küçələrə çıxmasınlar", – o, AzadlıqRadiosunun fars xidmətinə bildirib.

Hüquqşünaslar və insan haqları qrupları xəbərdarlıq ediblər ki, qanunun qeyri-müəyyən dili günahsız insanlara qarşı əsassız ittihamlar və kütləvi edamlar riski yaradır.

İran edamların sayına görə dünyada yalnız Çindən geri qalır.

Ebadi israr edir ki, hazırkı rejim hakimiyyətdə olduqca, ölüm cəzasının ləğvi mümkün deyil: "Əgər soruşsanız ki, nə edilməlidir, deyərdim ki, İslam respublikasının sonunu gətirmək üçün çalışmaq lazımdır".

Rusiyanın Federal Təhlükəsizlik Xidməti (FSB), Daxili İşlər Nazirliyi və İstintaq Komitəsi 75 regionda xəbərdarlıq xarakterli profilaktik tədbirlər apardığını bildirib. Məqsədin "gənclər arasında zorakılıq ideologiyasının, kütləvi qətllərin və intiharların yayılmasının önlənməsi" olduğu açıqlanıb.

Krasnoyarsk və Orlovsk vilayətlərində, Rusiya ordusunun nəzarətində olan Donetsk və Mariupolda kütləvi qətllərə hazırlaşmaqda şübhəli bilinən beş Rusiya vətəndaşının saxlandığı bildirilir.

FSB-nin versiyasına görə, Çelyabinskdən üç yeniyetmə nəqliyyat infrastrukturu obyektində terror aktı hazırlayırmış.

FSB həmçinin "neonasist və terrorçu ideologiyasını yayan" 59 Telegram-kanal və çat administratorunun fəaliyyətini dayandırdığını açıqlayıb. Saxlanılan şəxslərin telefonlarında partlayıcı hazırlamaq üçün təlimatlar, diversiya fəaliyyəti ilə bağlı materiallar, xarici kuratorlarla yazışmaların aşkarlandığı iddia olunur.

Doqquz nəfərə terror aktına hazırlıq, terror təşkilatında iştirak, partlayıcı maddələrin qanunsuz saxlanılması və ekstremizmə açıq çağırışlarla bağlı cinayət işi açılıb.

İstintaq Komitəsi isə Çelyabinsk, Orenburq, Bryansk vilayətləri və Başqırdıstanda yeniyetmələrin saxlanıldığını bildirib. Onların arasında Blaqoveşenskdə kütləvi qətllərlə bağlı materialların yayılmasında və terror təşkilatının fəaliyyətinin təbliğində ittiham olunan 14 yaşlı Başqırdıstan sakini də var.

Orenburq vilayətində isə pul qarşılığında əmlaka od vurmağı, neonasistyönlü qraffiti çəkməyi və avtomobil şinlərini zədələməyi təklif etdiyi deyilən 15 yaşlı yeniyetmə saxlanılıb.

"Mediazona" yazır ki, FSB-nin yaydığı videoya əsasən, saxlanılanların bir hissəsinin "Kolumbayn" və "Qatil Kultu Manyakları" hərəkatlarına bağlı olduqları ehtimal edilir. Rusiyada bu hərəkatlar terrorçu təşkilatlar kimi tanınır.

Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi (AİHM) Azərbaycan üzərinə 23 erməni məhbusun saxlanma şəraiti, sağlamlıq durumu barədə noyabrın 4-dək hesabat vermək öhdəliyi qoyub. Bunu AzadlıqRadiosunun erməni xidmətinə Avropa Məhkəməsində erməni məhbusların hüquqlarını müdafiə edən Siranuş Saakyan deyib.

S.Saakyanın sözlərinə görə, iyulda Azərbaycan hesabat vermək öhdəliyinin götürülməsi üçün məhkəməyə müraciət edib. Ermənistan hökuməti və məhbusların təmsilçiləri buna etiraz edib. Məhkəmə Azərbaycanın ərizəsini rədd edib.

"Azatutyun" Bakı həbsxanalarında erməni məhbusların təxminən üç aydır tam təcrid olunduqlarını yazır. Onlara heç bir müstəqil beynəlxalq qurumun baş çəkmədiyi, saxlanma şəraiti, sağlamlıq və psixoloji durumları barədə bilgi olmadığı iddia olunur.

Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin təmsilçiləri iyunda erməni məhbusları ziyarət ediblər. Oktyabrın 1-dən bu qurum Bakıda fəaliyyətini dayandırıb.

Azərbaycanda indiyədək 23 erməni məhbusun saxlandığı rəsmən təsdiqlənib. Qarabağdakı keçmiş separatçı rejim təmsilçiləri olan 16 nəfər də onların sırasındadır. Hazırda Bakıda onların məhkəməsi gedir.

AİHM-in Azərbaycan üzərinə bu məhbuslarla bağlı hesabat vermək öhdəliyi qoymasını rəsmi Bakı şərh etməyib.

Azərbaycanda kərə yağı bahalaşmaqda davam edir. Paytaxt sakinlərinin AzadlıqRadiosuna deməsinə görə, son bir ildə xaricdən idxal edilən kərə yağında ortalama 3 manat civarında bahalaşma var.

Dövlət Gömrük Komitəsinin (DGK) məlumatlarının təhlili göstərir ki, son bir ildə ölkəyə gətirilən kərə yağının dəyərində yüksəlmə, həcmində isə azalma var.

2025-ci ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycana 124 milyon 127 min ABŞ dolları dəyərində 18 min 127 ton kərə yağı idxal edilib. Kərə yağı idxalı əvvəlki illə müqayisədə dəyər baxımından 20 faiz artıb, həcm baxımından isə 5.3 faiz azalıb. 2024-cü ilin müvafiq dövründə Azərbaycana 103 milyon 312 min ABŞ dolları dəyərində 19.2 min ton kərə yağı və süddən hazırlanmış digər yağlar gətirilib.

Hesabat dövründə Azərbaycana idxal olunan kərə yağının kiloqramının orta qiyməti illik müqayisədə 26 faiz artaraq 11.60 manat təşkil edib. Halbuki, hazırda Bakının marketlərində xarici kərə yağı ortalama 24-25 manata təklif edilir.

Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) məlumatına görə isə, son bir ildə heyvandarlıq sahəsində 1.1, ayrıca süd istehsalında 0.3 faiz artım olsa da, bunu kərə yağı istehsalı ilə bağlı demək mümkün deyil. Rəsmi statistikaya görə, bu ilin səkkiz ayında ölkədə 17 min 886.4 ton kərə yağı istehsal edilib. Bu göstərici 2024-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 7.8 faiz azdır.

İqtisadçılar hesab edir ki, ölkədə kərə yağının bahalaşması həm xarici, həm də daxili amillərdən asılıdır. Onların fikrincə, bir tərəfdən, ölkəyə idxal edilən yağın qiymətində bahalaşma var, başqa tərəfdən, bir sıra daxili amillər, o cümlədən südün keyfiyyəti yağ istehsalının artımına imkan vermir.

Pentaqonun yeni missiyası yalnız hərbi əməliyyatlar aparmaq olacaq. Bunu ABŞ-nin müdafiə naziri Pit Heqset Virciniyanın Kuantiko şəhərində dəniz piyadaları bazasında çıxışında deyib. O, pasifizmi "saf və təhlükəli" adlandırıb.

"Müdafiə Nazirliyinin dövrü bitdi. Düşmənlər bizə meydan oxumaq qərarına gəlsələr, amansızlıq, dəqiqlik, hiddətlə darmadağın olunacaqlar", – Heqset deyib.

Müdafiə nazirinin sözlərinə görə, indiyəcən hərbi idarəçilik "siyasi korrektlik və zəhərli ideoloji tullantılara yoluxub".

İnklüzivlik siyasətindən imtina, xarici görünüş və fiziki hazırlıqla bağlı tələblərin sərtləşdirilməsi, "yüksək kişi standartlarına dönüş" – Heqset ordunun inkişaf konsepsiyasını belə görür. O deyib ki, orduda "daha paltarlı kişilər olmayacaq", "kök general və admiral görmək qəbuledilməzdir".

Nazir onunla razılaşmayanlara istefa təklif edib.

Pentaqonda komanda strukturlarının böyük konsolidasiyası üzrə planlar açıqlanandan aylar sonra rəhbərliyin toplantısı çağırılıb.

ABŞ prezidenti Donald Tramp da həmin tədbirdə çıxış edib. O, 2026-cı ildə ABŞ ordusuna bir trilyon dollardan çox vəsait ayrılacağını deyib. Bu, ölkə tarixində rekord göstəricidir. 2025-ci il üçün isə müdafiə büdcəsi 895 milyard dollar idi.

Tramp bildirib ki, Amerika ordusu döyüşən və qalib gələn bir maşına çevrilməlidir. Prezident Hərbi Dəniz Qüvvələri üçün 19 yeni gəminin hazırlanması planlarını yada salıb. Buraya sualtı qayıqlar, esmineslər, hücum gəmiləri daxildir. O əlavə edib ki, "çirkin gəmilər xoşuna gəlmir".

Müdafiə naziri generalların sayının 20 faiz azaldılmasını, 1789-1947-ci illərdə istifadə olunan tarixi "Müharibə Nazirliyi" (Department of War) adının qaytarılmasını tapşırıb.

Tramp hələ avqustda Pentaqonun adının dəyişdiriləcəyini açıqlayıb, yeni adın "güc və qələbə" simvolu olduğunu deyib. Sentyabrın 5-də isə "Müharibə Nazirliyi"nin əlavə rəsmi ad kimi istifadəsinə dair fərman imzalayıb.

Amma nazirliyin adı yalnız Konqresin qərarı ilə dəyişdirilə bilər.

Oktyabrın 1-dən ABŞ-də federal hökumətin bağlanması (şatdaun) prosesi başlayıb. Respublikaçılar və demokratlar hökumətin maliyyələşdirilməsi üzrə razılığa gələ bilməyiblər.

Bu, 2019-cu ildən bəri ilk şatdaundur.

Respublikaçılar demokratlardan mövcud maliyyələşdirməni yeddi həftə uzatmağı tələb edirlər. Demokratlar isə Senatda hər hansı maliyyələşdirmə layihəsinə səs vermək üçün güzəştlər istəyirlər. Əsas tələb milyonlarla amerikalı üçün bu ilin sonu bitəcək səhiyyə imtiyazlarının uzadılmasıdır. Respublikaçılar bu məsələyə ayrıca baxılmalı olduğunu deyirlər.

CNN yazır ki, senatorlar 30 sentyabr axşamı Kapitolini dərin qeyri-müəyyənlik içində tərk ediblər. Şatdaunun nə qədər çəkəcəyi bilinmir.

Oktyabrın 1-də Senat yenidən respublikaçıların eyni layihəsini səsverməyə çıxaracaq. Onlar deyirlər ki, hökuməti yenidən açmaq üçün yetərincə demokrat səs verməyənəcən bu plan gündəmdə qalacaq.

Federal hökumətin bağlanması yüz minlərlə federal işçinin məzuniyyətə göndərilməsi deməkdir. Vacib sayılan işçilər işə çıxacaqlar, amma çoxu şatdaun bitənəcən maaş almayacaq. Konqresdən illik ayırmalarla maliyyələşməyənlər isə maaşlarını alacaqlar.

Bu, 1981-ci ildən bəri 15-ci şatdaundur.

Hökumətin bağlanması nəticəsində sentyabr üçün məşğulluq hesabatı yayımlanmaya bilər. Hava səyahətinin azalacağı, elmi tədqiqatların təxirə düşəcəyi gözlənilir. ABŞ hərbçilərinin maaşı ödənməyə, 750 min federal işçi məzuniyyətə göndərilə bilər ki, bu da günə 400 milyon dollara başa gələr.

Federal hökuməti köklü dəyişdirmək istəyən Donald Tramp administrasiyası dekabradək 300 minədək işçini ixtisar etməyi planlaşdırır. Tramp Konqresdəki demokratlara xəbərdarlıq edib ki, şatdaun daha çox iş və proqramların kəsilməsi kimi "qarşısıalınmaz" addımların yolunu aça bilər.

Müstəqil təhlilçilər bu dəfə şatdaunun əvvəlkilərdən daha uzun çəkə biləcəyini deyirlər.

ABŞ tarixində ən uzun şatdaun 2018-ci ilin dekabrından 2019-cu ilin yanvarınadək – 35 gündən artıq çəkib. Trampın ilk prezidentliyi dövründə sərhəd təhlükəsizliyi ilə bağlı mübahisə yaranmışdı.

İran bu həftə ABŞ-dən 120-dək iranlının deportasiya olunduğunu bildirib.

Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) parlament və konsulluq işləri üzrə baş direktoru Hüseyn Nuşabadi "Tasnim" xəbər agentliyinə danışıb. O deyib ki, ABŞ immiqrasiya orqanları ümumilikdə 400-dək iranlını deportasiya etməyi planlaşdırır. Onların çoxu, əsasən, Meksika vasitəsilə ABŞ-yə qanunsuz daxil olmuş şəxslərdir.

Nuşabadi vurğulayıb ki, deportasiya edilənlərin bəzilərinin ABŞ-də qanuni yaşayış icazəsi olub. Amma onlar da deportasiya siyahısına salınıblar, repatriasiya üçün razılıqları alınıb.

"The New York Times" qəzeti sentyabrın 29-da yazmışdı ki, ABŞ-nin Luiziana ştatından təxminən 100 iranlını daşıyan bir təyyarə havaya qalxıb və Qətərdən keçərək ertəsi gün İrana çatacağı gözlənilir. Məqalədə adları açıqlanmayan İran rəsmilərinə istinad olunurdu.

Nuşabadi iranlıların ölkəni qanuni şəkildə tərk etdiyini, onların İrana qayıdışını "məmnuniyyətlə" qarşıladıqlarını, tam konsulluq dəstəyi göstəriləcəyini bildirib.

İnsan haqları müdafiəçiləri isə ABŞ-nin belə deportasiya siyasətini tənqid edirlər. Çünki bu halda miqrantlar insan haqları pozuntularının geniş yayıldığı ölkələrə qaytarılır.

İranda insan haqlarının durumu ağırdır. Siyasi dissidentlər, hüquq müdafiəçiləri, dini azlıqlar və LGBTQ şəxslər geniş təqib olunurlar. Tənqidçilərin fikrincə, ABŞ administrasiyası həssas miqrantları belə riskli şəraitə qaytarmaqla onların həyatını təhlükəyə atır.

Son illər çoxsaylı iranlı digər miqrantlarla birlikdə ABŞ-nin cənub sərhədindən ölkəyə qeyri-qanuni yolla keçib və sığınacaq üçün müraciət edib. Onların çoxu islam respublikasında siyasi və ya dini baxışlarına görə təqib olunduqlarını əsas gətiriblər.

Amma deportasiya anına qədər əksər sığınacaq müraciətləri ya rədd edilib, ya da heç araşdırılmayıb.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin sentyabrın 29-da bu ilin sonunadək 135 min nəfərin hərbi xidmətə çağırılması barədə sərəncam imzalayıb. "The Moscow Times" bunun son 9 ilin ən böyük payız çağırışı olduğunu yazır.

2016-cı ilin payızında Putin orduya 152 min nəfərin çağırılmasını əmr etmişdi. 2022-ci ildə Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı işğala başlayandan sonrakı üç ildə hər payız orta hesabla 127 min nəfər xidmətə çağrılıb.

Rusiyada ildə iki dəfə hərbi çağırış keçirilir. 18-30 yaş arası kişilər bir il müddətində məcburi xidmət keçirlər.

Adətən yaz çağırışı daha geniş olur, çünki bu dövrdə məktəbi və ya universiteti bitirənlərin sayı çoxalır.

Çağırışçılar yalnız Rusiyanın daxilindəki hərbi hissələrdə xidmət etməlidirlər.

Kreml və Müdafiə Nazirliyi çağırışçıların döyüşə göndərilmədiyini iddia edir. Amma Ukrayna dəfələrlə Rusiya ordusunda çağırışçıların əsir alındığını bildirib.

Putin də 2022-ci ildə müharibənin əvvəlində bəzi çağırışçıların səhvən cəbhəyə göndərildiyini etiraf etmişdi.

Rusiya Ukraynadakı müharibəyə yüz minlərlə müqaviləli hərbçi cəlb edib. Onlara yüksək maaşlar, bonuslar təklif olunur.

Putinin göstərişi ilə 2026-cı ilədək Rusiya ordusunda 1.5 milyon aktiv hərbi qulluqçu olmalıdır.

Embed paylaş

Rusiyadakı azərbaycanlılar daha bir sərt qanunla üzləşə bilərlər

Embed paylaş

Kod yaddaşa götürüldü

---

en px hündürlük px

---

The URL has been copied to your clipboard

No media source currently available

0:00 0:01:53 0:00

Rusiyada orduya çağırış ilboyu aparılacaq

Dövlət Duması ötən həftə ilk oxunuşda qəbul etdiyi qanun layihəsində gələn ildən ilboyu hərbi çağırış sisteminə keçid nəzərdə tutulub.

Qanun hərbi komissarlıqlara imkan verəcək ki, ilboyu çağırışçılarla bağlı tibbi müayinələr və psixoloji seçim aparsın, çağırış komissiyalarının iclaslarını keçirsin. Çağırış vərəqələri də konkret ayla bağlı olmadan göndəriləcək. Bu, çağırış məntəqələrinə düşən yükün bərabər paylanmasına, çağırışın keyfiyyətinin artırılmasına imkan yaradacaq, - qanun layihəsinin izahında belə deyilir.

Çağırışçıların hərbi hissələrə əvvəlki kimi ildə iki dəfə – yazda və payızda göndəriləcək.

Qanunun 2026-cı il yanvarın 1-də qüvvəyə minəcəyi gözlənilir.

Daşkənd vilayətində uşaq bağçalarında uşaqlar kütləvi zəhərlənib. Bu barədə gazeta.uz nəşri yazıb. Sanitar-epidemioloji rifah və ictimai sağlamlıq komitəsi sədrinin birinci müavini Nurmat Atabekov 1900-dən çox uşaqda zəhərlənmə simptomlarının müşahidə olunduğunu, onlardan 900-dən çoxunun xəstəxanaya yerləşdirildiyini deyib. Uşaqlarda hərarət, susuzluq, qusma halları qeydə alınıb.

Zəhərlənmə ötən həftə baş verib. Bukin, Pskent, Bekabad, Akkurqan, Kuyiçirçik rayonlarında valideynlər uşaqları uşaq bağçalarından xəstəxanalara aparıblar. Sentyabrın 26-da səhər xəstəxanalarda 961 pasiyent uşağın 941-nin vəziyyəti yüngül, 22-nin vəziyyəti orta ağır qiymətləndirilib. Pskent rayonundakı yoluxucu xəstəliklər xəstəxanası dolduğundan bəzi xəstələri qonşu şəhər və rayonlardakı tibb ocaqlarına köçürüblər.

İnternetdə Daşkənd vilayətindəki tibb ocaqlarından yayılan videoların birində tibb işçisi həmkarlarından yardım istəyir, tibb bacılarının pasiyent axınının öhdəsindən gələ bilmədiyini deyir.

Uşaqların kütləvi zəhərlənməsi ilə bağlı yeddi nəfər saxlanılıb. Onların arasında süd məhsulları istehsal edən şirkətin üç təmsilçisi, eləcə də autsorsinq şirkətlərinin vəzifəliləri var.

Sanitariya qanunvericiliyinin və ya epidemiya əleyhinə qaydaların pozulması üzrə cinayət işi açılıb.

Sentyabrın 30-na keçən gecə Rusiya ordusu Ukraynanın Sumı vilayətində yaşayış evinə dron zərbəsi endirib. Ev Krasnopol rayonunun Çernetçina kəndində yerləşir.

Vilayət hərbi administrasiyasının rəhbəri Oleq Qriqorovun dediyinə görə, həmin evdə iki azyaşlı uşaqları olan ailə yaşayırmış və sağ qalan olmayıb. Xilasedicilər dağıntılar altından valideynlərin, 6 və 4 yaşlı oğlanların meyitlərini çıxarıblar.

"Bu, bütün icma və vilayət üçün dəhşətli və əvəzolunmaz itkidir. Çernetçinada ailənin ölümünü heç vaxt unutmayacaq, bağışlamayacağıq", – o deyib.

Rusiya ilə sərhəddə yerləşən Sumı vilayəti Rusiya ordusunun daimi atəşi altındadır. Bir gün öncə Konotop rayonunda yaşayış məskəni vurulub, bir nəfər xəsarət alıb.

Ukrayna hakimiyyəti, beynəlxalq qurumlar mülki binalara hücumları Rusiyanın hərbi cinayətləri sayırlar. Rusiya rəhbərliyi isə təcavüzkar müharibədə Ukraynanın mülki infrastrukturuna, əhalisinə qəsdən zərbələr endirilmədiyini bildirir.

Gürcüstanın keçmiş prezidenti Mixeil Saakaşvili və onun keçmiş mühafizə xidmətinin başçısı Teymuraz Canaşiya dövlət büdcəsinə təxminən 3.3 milyon dollar (9 milyon lari) qaytarmalıdırlar. Bu barədə Tbilisi şəhər Məhkəməsi sentyabrın 29-da qərar çıxarıb.

Onlar büdcə vəsaitlərinin mənimsənilməsinə dair "pencək işi" üzrə təqsirli bilinmişdilər.

Saakaşvilinin vəkili Beka Basilaya qərarın siyasi sifarişli olduğunu bildirib, məhkəmə sisteminin hakim partiyaya tabe olduğunu iddia edib.

Bu ilin martında Saakaşviliyə 8 il həbs, Canaşiyaya 300 min lari cərimə cəzası kəsilib. Bundan sonra Maliyyə Nazirliyi 9 milyon lari məbləğində büdcə vəsaitinin qaytarılması üzrə mülki iddia qaldırıb.

Sentyabrın 29-da bu iş üzrə apellyasiya məhkəməsi keçirilir. Prokurorluq Canaşiyaya da həbs cəzası tələb edir.

Əvvəlki hökmlərə əsasən, Saakaşvili 2034-cü ilin aprelinədək həbsdə qalacaq. O və tərəfdarları bütün işlərin siyasi motivli olduğunu deyir.